Vragen en antwoorden Spooronderdoorgang gemeente Dijk en Waard

We hebben gezien dat fietsers op de voetpaden tussen de flats aan de Nelson Mandelastraat rijden. We blijven dit in de gaten houden. Waarschijnlijk wordt dit weer minder nu de kruising Stationsplein-Zuidtangent weer open is voor het verkeer. 

Door deze signalen hebben we extra borden geplaatst en controleren de boa’s extra op deze locatie. Omdat hulpdiensten deze route ook gebruiken, kunnen we hier geen palen neerzetten. Met strengere handhaving proberen we sluipverkeer tegen te gaan.

We hebben de verkeerslichten zo ingesteld dat fietsers snel kunnen doorrijden. Dit moedigt hen aan om deze kruising te gebruiken. Tijdens de avondspits moeten fietsers iets langer wachten, omdat auto’s dan vaker voorrang krijgen op de Westtangent. Nu de kruising Stationsplein-Zuidtangent weer geopend is, hebben fietsers en voetgangers meer mogelijkheden om het Stadshart vanaf het station te bereiken. We monitoren of dit invloed heeft op de verkeerssituatie bij de kruising Westtangent-Stationsweg. Indien nodig passen we de instellingen van de verkeerslichten aan.

Veel werkzaamheden die gepland konden worden, zoals groot onderhoud aan wegen, heeft de gemeente inderdaad vóór de afsluiting van de Zuidtangent gedaan. Tijdens de 16 maanden dat we werken aan de spooronderdoorgang is het niet altijd te voorkomen dat er ook andere werkzaamheden in de omgeving plaatsvinden. Bijvoorbeeld op het fietspad langs de Westtangent, waar HVC leidingen voor het warmtenet aanlegt (waarbij het fietspad inmiddels weer open is). We overleggen met alle betrokken partijen om de overlast zoveel mogelijk te beperken.

Aan de kant van de Stationsweg zijn, naast de trappen, ook opritten aanwezig. Hierdoor kunnen rolstoelen en mensen met een wandelwagen het perron op rijden.

De provincie Noord-Holland is, in samenwerking met gemeenten Alkmaar en Dijk en Waard, in 2022 een onderzoek gestart om te bepalen wat nodig is om de N242 bereikbaar en toekomstbestendig te houden. Er wordt gekeken naar de omgeving tussen het Kooimeerplein (bij A9) en Verlaat (bij N241). De verkenning omvat de doorstroming, verkeersveiligheid en leefbaarheid op en rond de N242. Maatregelen worden in beeld gebracht. In 2024 is gestart met een studie waarin de kortetermijnmaatregelen verder worden uitgewerkt. Haalbare maatregelen worden bij het groot onderhoud in 2027/2028 uitgevoerd. Zie meer informatie op deze site: Verkenning N242(Verwijst naar een externe website)

De hekken bij de fietsbrug onder de N242 staan er om extra te benadrukken dat deze route voor doorgaand verkeer gestremd is. Bestemmingsverkeer kan de hekken omzeilen om zo de Gildestraat veilig te bereiken.

De Industriestaat is open voor auto's en bouwverkeer. Uit onderzoek blijkt dat er elk jaar meer verkeersslachtoffers zijn, vooral door ongelukken tussen fietsers en busjes of auto's. Daarom hebben we besloten dat fietsers beter niet door de Industriestaat kunnen rijden doordat er veel bouwverkeer is. Zo maken we het veiliger.

De ontgraving gebeurt inderdaad in fases. De diepte van de bouwkuip past bij de werkzaamheden die we uitvoeren.

• Ongeveer 1 meter onder de bovenzijde damwanden: hiermee kunnen de lassers de hoogte van de bouwkuip op de juiste hoogte afbranden.
• Nog 2 meter dieper voor het inrijden van het spoordek. Deze diepte heeft te maken met de SPMT's (Self Propelled Modular Transporters), de voertuigen waar het spoordek op lag tijdens het inrijden.
• Nu het spoordek is geplaatst in de spoorbaan wordt verder dieper ontgraven om de betonnen tunnelbak te realiseren. Hiervoor is zo’n 9 meter diepte nodig.

Het dragen van een helm op een bouwplaats is doorgaans verplicht om de veiligheid te waarborgen, maar er zijn situaties waarin het niet nodig is. Dit hangt af van de specifieke risico's in het betreffende gebied en de lokale richtlijnen.

Voor de spooronderdoorgang zijn alle damwanden en palen inmiddels geplaatst. In de komende periode starten ook werkzaamheden in de Industriestraat en Gildestraat. Hier worden eveneens damwanden en palen geheid. Via de bouwapp van het Stationskwartier houden wij u op de hoogte wanneer deze werkzaamheden plaatsvinden.

De bouwkosten van de spooronderdoorgang zijn circa € 47 miljoen.

Gemeente Dijk en Waard. Samen met gemeenten Alkmaar en Zaanstad en Vervoerregio Amsterdam ontving de gemeente voor dit project een subsidie vanuit de Europese Unie (€ 1,6 miljoen). Ook zijn er subsidies verstrekt door Provincie Noord-Holland (€ 5,7 miljoen) en het Rijk (€ 3,6 miljoen).

Voor de aanleg van de spooronderdoorgang Zuidtangent werkt gemeente Dijk en Waard samen met ProRail, de beheerder van het Nederlandse spoornet. ProRail heeft veel ervaring met dit soort projecten. Sinds 2023 is aannemerscombinatie Mobilis-Hegeman namens ProRail aan de slag met het opstellen van een ontwerp en de werkelijke bouw van de spooronderdoorgang. In het kader van HST Connect Amsterdam, voor een snellere treinverbinding naar Amsterdam, werkt gemeente Dijk en Waard samen met Provincie Noord-Holland. In voorbereiding op de aanleg van de spooronderdoorgang moest er een nieuw gemaal worden aangelegd, en daarin heeft gemeente Dijk en Waard samengewerkt met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). 

Door de komst van de spooronderdoorgang in Heerhugowaard ontstaat er een natuurlijke, veilige verbinding in de Zuidtangent. Voetgangers en andere weggebruikers hoeven niet langer te wachten voor gesloten slagbomen, en zorgen niet langer voor risicovolle verkeersituaties met passerende treinen. Nood- en hulpdiensten kunnen veel sneller ter plaatse zijn. De spooronderdoorgang levert een belangrijke bijdrage aan de veiligheid en aan de betere bereikbaarheid van het stations- en centrumgebied van Dijk en Waard en de bijbehorende voorzieningen op een centrale plek voor de hele gemeente. 

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en ProRail vinden veiligheid op het spoor en op de weg belangrijk. Overwegen zijn daarbij risicovolle elementen. Daarom wordt geïnvesteerd om overwegen goed te beveiligen of op te heffen. Bij opheffen van overwegen is het belangrijk dat er een alternatief in de omgeving is om alsnog het spoor over te steken. Denk aan een veiligere overweg of een spooronderdoorgang. In Heerhugowaard geldt dat laatste: de overweg wordt vervangen door een spooronderdoorgang. Ook doet ProRail aan voorlichting op bijvoorbeeld scholen om onveilig gedrag bij en op overwegen te verminderen.

De eerste periode is de Zuidtangent nog open en wordt naast de weg (op het voormalige Feenstra-terrein) het spoordek voorgebouwd. Sinds 6 januari 2025 is de Zuidtangent voor 16 maanden dicht om de toeritten te kunnen bouwen en het spoordek op zijn plaats te rijden. Dat gebeurde in maart 2025 in een treinvrije periode. In het voorjaar van 2026 ronden we het project af, gaat de Zuidtangent weer open en is Dijk en Waard verlost van een risicovolle spoorwegovergang.

ProRail heeft samen met de gemeente Dijk en Waard een realistische planning gemaakt op basis waarvan de bouw binnen de afgesproken termijn moet kunnen plaats vinden. Uiteraard kunnen er onvoorziene zaken gaan spelen tijdens de bouw die de planning onder druk zetten, zoals plotselinge materiaaltekorten.

Zoals bij elke grote verbouwing het geval is, zal ook bij de aanleg van de spooronderdoorgang overlast ontstaan. Er zijn vanaf begin januari 2025 omleidingsroutes ingesteld. Dit heeft mogelijk tot een aanpassing van uw route geleid. De gemeente doet er alles aan om Dijk en Waard bereikbaar te houden en iedereen zo goed mogelijk te informeren. Tijdens de bouw van de spooronderdoorgang wordt onderhoud aan de doorgaande omleidingsroutes zo veel mogelijk vermeden. We stemmen groot onderhoud en nieuwe investeringen aan doorgaande wegen in Dijk en Waard af op het te verwachten grote werk rondom de spooronderdoorgang Zuidtangent. Zo blijft Dijk en Waard goed bereikbaar. De volgende stappen zijn ondernomen:

• Het kruispunt Zuidtangent/Westtangent heeft meer doorrijcapaciteit gekregen. Dat is om te zorgen dat al het verkeer omgeleid kan worden als de Zuidtangent afgesloten is.
• De Zuidtangent is dicht omdat de spooroverweg een spooronderdoorgang wordt. Het verkeer gaat dan via de Westtangent en de N242 Westerweg.
• Het kruispunt Stationsplein-Zuidtangent is vanaf 6 januari tot en met maart 2025 dicht. Daarna is deze route weer beschikbaar voor alle verkeer. De afsluiting van de spooroverweg Zuidtangent duurt ongeveer 16 maanden. Het afsluiten van zo’n verkeersader heeft een grote impact op de bereikbaarheid van het omliggende gebied. Maar het geeft ook kansen om oude knelpunten op te lossen en een veilige, snelle route te creëren.
• Ook voor fietsers is er een omleidingsroute beschikbaar. De doorgaande fietsroute tussen Broek op Langedijk en Heerhugowaard gaat over fietsbrug de Krul. Doordat er op de kruising Zuidtangent/Industriestraat veel bouwverkeer is, is deze straat alleen voor fiets-bestemmingsverkeer beschikbaar.

Er wordt nauwelijks geluidsoverlast verwacht. Dit was in de beginfase, januari tot maart 2025, het hevigst.

Helaas is het niet mogelijk om de overweg open te houden tijdens de bouw. Op de plek van de huidige overweg wordt de spooronderdoorgang gebouwd. Er is geen ruimte om een deel van de overweg open te laten of in de buurt een tijdelijke overweg aan te leggen.

De spooronderdoorgang in de Zuidtangent wordt een veilige, overzichtelijke onderdoorgang waar gebruikers zich veilig voelen, en waarvan zij graag gebruik maken. Maar het best kunnen we de nieuwe spooronderdoorgang illustreren aan de hand van foto’s van het uiteindelijke ontwerp.

De sociale veiligheid is van begin af een heel belangrijk aandachtspunt in het plan voor de spooronderdoorgang. Belangrijke onderdelen die hieraan volgens ons zullen bijdragen zijn:

• de onderdoorgang komt in rechte lijn op de plaats van de huidige overweg in het verlengde van de Zuidtangent;
• langzaam verkeer wordt gebundeld aan de zuidzijde van de Zuidtangent;
• er komt geen rechte tunnelwand maar een schuin talud waardoor er meer zicht is op de omgeving en meer daglichttoetreding;
• er komen zo min mogelijk kolommen onder het spoordek ten behoeve van een goed overzicht;
• er komt maar een beperkt hoogteverschil in de onderdoorgang tussen autoverkeer en langzaam verkeer ten behoeve van een goed overzicht;
• tussen het ‘dek’ waar de sporen overheen lopen en het ‘dek’ waar ander verkeer de Zuidtangent mee kan oversteken komt een open ruimte. Dit zorgt voor extra daglicht in de onderdoorgang;
• aan de zuidzijde komt in deze opening een trap. Hierdoor ontstaat er een extra wandelroute voor voetgangers van en naar bedrijven aan de Gildestraat;
• uiteraard wordt de onderdoorgang daarnaast goed verlicht en wordt er gebruik gemaakt van heldere materialen.

De schuinte van de helling is beperkt gehouden (4%). Hierdoor hoeven fietsers en voetgangers minder ver naar beneden en naar boven dan het autoverkeer. Wel zal het even wennen zijn om tegen de helling op te fietsen. Het fietspad en voetpad worden ook voldoende breed (allebei 3,5 meter breed).

Eigenlijk is het bouwkundig niet heel lastig om een spooronderdoorgang te bouwen. We bouwen de onderdoorgang op naast het spoor. Het spannendste moment is inmiddels geweest: in zes dagen tijd is het spoort verwijderd, waarna de laatste damwanden en buizen zijn geplaatst, vervolgens is het spoortdek naar zijn definitieve locatie gereden. Hierna is het spoor weer teruggelegd en konden de treinen weer rijden. Daarnaast moesten kabels omgelegd worden en bovenleidingen worden aangepast. Tot slot is de treinbeveiliging, die zo belangrijk is voor de veiligheid op het spoor, geüpdatet na het opheffen van de bestaande overweg.

Een voorwaarde voor de aanleg van de tunnel is het nieuwe gemaal dat langs de N242 / N194 is gerealiseerd in 2023. Met de aanleg van de tunnel wordt namelijk een belangrijke watergang (de Westertocht) doorbroken. Dat water kiest nu een andere weg waardoor de spooronderdoorgang aangelegd kan worden. Bovendien hebben we door het nieuwe gemaal de polder Heerhugowaard ook voor de toekomst klimaatbestendig en voorbereid op droog weer of wateroverlast. 

Bij het inrichten van het bouwterrein maken we gebruik van de oude Zuidtangent. Op de delen voor en na de overweg is ruimte voor het bouwterrein.

Het langzame verkeer wordt hoofdzakelijk omgeleid via fietsbrug de Krul en de Stationsweg. Het wegverkeer via de N242 en Westtangent/Oostangent (zuidzijde) en N194 (noordzijde).

De gemeente verwacht extra verkeersdrukte op de omliggende wegen, zoals de Oosttangent, de Westtagent en de provinciale wegen, N242 (Westerweg) en N194 (Westfrisiaweg). De gemeente en de provincie houden dit nauwlettend in de gaten en nemen de nodige maatregelen. Maar dat de Zuidtangent tijdelijk gemist gaat worden, is zeker. Dat geeft ook aan dat de spooronderdoorgang hard nodig is voor verbetering van de bereikbaarheid van Dijk en Waard.

Ja. De gemeente en ProRail houden scherp het verloop van de bouwwerkzaamheden in de gaten, zodat we de verkeerssituatie acceptabel en veilig houden.

De afsluiting is besproken met de hulpdiensten en alle gebieden blijven goed bereikbaar voor hulpdiensten, zonder dat aanrijdtijden te lang worden. De veiligheid van ons allemaal staat hierbij voorop.

De werkzaamheden vinden vrijwel altijd overdag plaats. Alleen tijdens de treinvrije periode, ook wel TVP’s genoemd, wordt er ook ’s nachts gewerkt. Dit is om zo optimaal mogelijk gebruik te maken van de beschikbare tijd. Omwonenden worden hier op tijd van op de hoogte gesteld. De normale werktijden vinden volgens de plaatselijke verordening van 7:00-19:00 uur plaats op werkdagen. Meestal betekent dit van 7:00-16:00 uur.

Die kans is vrij klein maar nooit uit te sluiten. Door maatregelen wordt de kans zo klein als mogelijk gemaakt. Voorafgaand aan de werkzaamheden wordt een trillingsanalyse opgesteld en tijdens de werkzaamheden worden trillingen gemeten zodat deze onder de wettelijke grenzen blijven. Daarnaast worden metingen gedaan om vervormingen (van de grond en eventueel gebouwen) te monitoren. En uiteraard worden panden vooraf geïnspecteerd en vastgelegd in foto's, zodat achteraf duidelijk kan worden in geval van schades of de schade mogelijk door de bouw is veroorzaakt.

Tijdens enkele fases van de bouw zullen busroutes anders gaan lopen. De plekken waar bussen vertrekken en stoppen veranderen niet. Dit blijft op het Stationsplein. De Interliner bus op de N242 krijgt wel een andere bushalte, de bestaande bushalte verschuift richting de fietsbrug (de Krul) en komt zo ook dichter bij het station te liggen.

De gemeente richt het Stationskwartier de komende jaren opnieuw in. Het Stationskwartier tussen de Zuidtangent, de Westtangent, de Umbriëllaan en de Industriestraat wordt in zo'n 10 jaar beter bereikbaar, aantrekkelijker en veiliger. Gemeente Dijk en Waard krijgt een nieuw groen hart met het Kanaalpark als verbindende factor.
De ontwikkeling van het stationsgebied is een project van gemeente Dijk en Waard. Maar bij de opzet en de uitvoering van het project werkt de gemeente nauw samen met andere overheden, bedrijven en organisaties. Denk aan de provincie Noord-Holland, de NS, ProRail, projectontwikkelaars, wegenbouwers, het Hoogheemraadschap, onderwijsinstellingen, woningcorporaties, adviesbureaus en bedrijven/ondernemers in het gebied. 

Direct omwonenden worden geïnformeerd met bewonersbrieven als er werkzaamheden worden verwacht die hinder gaan geven. Denk aan geluidshinder, maar ook trillingshinder of overlast door lampen die ’s nachts branden. Daarnaast kunnen omwonenden zich aanmelden bij Spoorwerk in uw Buurt (www.spoorwerkinuwbuurt.nl(Verwijst naar een externe website)).
De voortgang van het project is ook te volgen via de projectpagina van ProRail (https://www.prorail.nl/heerhugowaard(Verwijst naar een externe website)) en van gemeente Dijk en Waard (https://site.dijkenwaard.nl/stationsgebied/deelprojecten/spooronderdoorgang-zuidtangent). Daarnaast kan iedereen ook zelf een kijkje Nemen via de live webcam (https://www.youtube.com/watch?v=ep5YUYHOYUk(Verwijst naar een externe website)). Bij de bouw van een onderdoorgang is altijd wat te zien.

Alle onderdelen van het project passen binnen het geldende bestemmingsplan. Dit betekent dat er geen formele inspraakmogelijkheden zijn. Voor de werkzaamheden zijn verschillende vergunningen aangevraagd. Deze zijn openbaar bekend gemaakt en er was inspraak mogelijk. ProRail, de gemeente of de aannemer dienen bij het bevoegde instanties vergunningsaanvragen of ontheffingsaanvraag in. De belangrijkste zijn: 

• Natuurbeschermingswetvergunning
• Flora en fauna ontheffing
• Waterwetvergunning
• Omgevingsvergunning voor het bouwen van de onderdoorgang
• Boswetmelding

De van toepassing zijnde vergunningen zijn aangevraagd.